Soms moet graan noodgedwongen worden geoogst terwijl het niet droog is. In Nederland komt het regelmatig voor dat we graan met een gemiddeld vochtgehalte van rond de 18% en een temperatuur van 20°C binnen halen. Hoe kun je het beste graan ventileren en drogen?
Hoe snel graan ventileren? Helpt een kachel ervoor zetten?
Op korte termijn is er geen direct risico. Graan van 18% vocht en 20°C zal zelfs zonder ventilatie niet binnen 3 weken gaan schimmelen. Dus onmiddellijke actie is niet altijd nodig.
Wat kan je doen?
Allereerst wat uitleg. Schimmelvorming is afhankelijk van vocht en temperatuur. Is het graan goed droog, dan mag het best warm zijn. Is het daarnaast vochtig, dan is het belangrijk de temperatuur zo snel mogelijk naar beneden te brengen.
Koude nachten zijn ideaal voor het koelen. Als je het graan met ventileren koelt tot 10ºC, dan kan het bij 18% vocht tot het einde van het jaar blijven liggen.
Graan verder koelen dan 10ºC heeft als nadeel dat de buitenkant van de graankorrel vocht opneemt als in het voorjaar de temperatuur buiten stijgt. Nog steeds zijn er mensen die denken dat graan net zo koud (5°C) moet worden bewaard als aardappels, maar dat is niet juist.
Je weet natuurlijk dat sommige schimmels verantwoordelijk zijn voor de vorming van DON.
Wanneer kan je graan drogen met buitenlucht?
Er gelden hier een paar regels. De meest logische is wel dat als graan op het veld niet droogt, deze met dezelfde lucht ook zal niet drogen in de schuur. Koude lucht kan weinig vocht bevatten en hoe warmer de lucht hoe meer waterdamp het kan opnemen.
Het meest efficiënt is om buitenlucht, al dan niet verwarmd, door het graan te blazen. Koude lucht wordt opgewarmd door het graan, kan daardoor vocht opnemen en daardoor droogt het graan. Voor de verdamping van water is warmte nodig en mede daardoor koelt het graan af.
De meest geschikte lucht heeft een laag relatief vochtgehalte en is ongeveer vier graden kouder dan het graan. Als je graan naar 15% vocht wil brengen moet de lucht droger zijn dan 67% relatieve vochtigheid (RV).
Jammer genoeg komt in ons klimaat dit soort lucht niet zo vaak voor en als je niet over een automatische besturing beschikt, moet je wel heel vaak nakijken wanneer precies je de ventilatoren kunt aanzetten.
Bij welke temperatuur graan drogen?
Hoe hoger de temperatuur , hoe meer water de lucht kan bevatten. Een voorbeeld:
Lucht van 5ºC en 80% RV opgewarmd naar 10ºC →1,4 g/m3 meer wateropname / m3
Lucht van 15ºC en 80% RV opgewarmd naar 20ºC →2,5 g/m3 meer wateropname / m3
Bij hogere temperaturen is drogen dus efficiënter. Je kunt er dan ook voor kiezen om direct na de oogst te beginnen met drogen. Dit vraagt het minste aantal draaiuren van de ventilator(en).
Pas wel op wanneer je een kachel gebruikt. De temperatuur moet niet meer dan een paar graden stijgen, anders gaat het drogen te snel en ontstaan er condenszones in het graan. Met een roersysteem zijn condenszones te doorbreken en kan er met grotere temperatuursverschillen worden gewerkt.
Tot slot: graan drogen
Voor wie meer wil weten hebben wij een uitgebreid instructieboekje “Verstandig bewaren van graan” beschikbaar. Als je hier belangstelling voor heeft, kan je ons een e-mail sturen en vervolgens sturen we het je graag toe.
Op onze website staan een aantal zinvolle en betaalbare meetinstrumenten als onze vochtmeters, steekthermometers, monsterboren en hygrometers.
Wij kunnen je helpen met simpele thermostaten tot uitgebreide, geautomatiseerde besturingen op je ventilatoren. En heb je nog geen beluchting en wil je toch koelen: kijk eens naar onze beluchtingspeer. Een betaalbare en doeltreffende oplossing.
